اصول توسعۀ پایدار در رویۀ دیوان بین‌المللی دادگستری و دادگاه بین‌المللی حقوق دریاها

مفهوم توسعۀ پایدار از دو دهۀ آخر قرن بیستم به‌تدریج وارد حوزۀ سیاست و اقتصاد شد و با اقبال جامعۀ بین‌المللی و پذیرش گسترده روبرو گردید. ورود این مفهوم به حوزۀ حقوق بین‌الملل در پی تدوین آن در معاهدات گوناگون منطقه‌ای و بین‌المللی صورت گرفت و همین امر انجمن حقوق بین‌الملل را بر آن داشت با تشکیل کمیته‌ای اصول حقوق بین‌الملل توسعۀ پایدار را شناسایی نماید. در این میان با توجه به نقش تعیین‌کنندۀ دیوان‌ها و دادگاه‌های بین‌المللی در توسعۀ حقوق بین‌الملل، رویکرد این محاکم به مفهوم توسعۀ پایدار و اصول آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مقاله با تحلیل برخی آرای دیوان بین‌المللی دادگستری و دادگاه بین‌المللی حقوق دریاها نشان می‌دهیم که این محاکم در تصمیمات دو دهۀ اخیر خود از اصول توسعۀ پایدار به‌خوبی استفاده کرده و عنصر هنجاری مفهوم توسعۀ پایدار را آشکار نموده‌اند. مقایسۀ آرای دیوان بین‌المللی دادگستری و دادگاه بین‌المللی حقوق دریاها یک همسویی معنادار در استناد به اصول توسعۀ پایدار را از خود نشان می‌دهد و این امر بیانگر تثبیت جایگاه این اصول در رویۀ این دو نهاد و رویکرد مثبت این محاکم به حقوق نسل‌های آینده، ضمن دفاع از منافع نسل کنونی است.